Turkus naturalny

Turkusy to jedne z najdłużej wykorzystywanych przez człowieka kamieni ozdobnych. Znane były już w czasach starożytnych. Nazwa turkus (turquois) pochodzi od nazwy Turcji. Kamienie te przywozili do Europy kupcy tureccy z Iranu (Persji). Mniej znana jest nazwa "kalait", którą zapoczątkował Pliniusz Starszy.
Kolory turkusu to: zielonoszary, żółtoszary, jabłkowozielony, zielononiebieski i czysto niebieski. Najwyżej wyceniane są kamienie idealnie niebieskie, bez dodatku koloru zielonego. W rękodziele artystycznym cenione są również kamienie mocno żyłkowane - zielononiebieskie z dodatkiem czekoladowego brązu. Turkus w takich kolorach znakomicie wkomponowuje się w styl boho w połączeniu z naturalnym rzemieniem.

Naturalny turkus jest bardzo wrażliwy na działanie czynników zewnętrznych, głównie światła słonecznego. Należy być bardzo ostrożnym, bo wówczas kamienie mają tendencje do blednięcia. Kamienie turkusu niestety nie sympatyzują także z naszym potem, mydłem oraz kremami - zachowajmy szczególną ostrożność podczas ich noszenia tak, aby jak najdłużej mogły nas cieszyć swoim naturalnym pięknem. Rękodzielnicy (szczególnie tworzący w metaloplastyce) powinni ostrożnie szlifować i polerować turkus, gdyż wskutek tarcia oraz podwyższonej temperatury mogą nastąpić nieodwracalne odbarwienia. Turkusy w biżuterii najczęściej spotykamy w pierścionkach, kolczykach (kaboszony z turkusu), a większe kamienie w kształcie gładkich owali i kul możemy podziwiać w naszyjnikach i bransoletach. Kamienie turkusu znakomicie komponują się z oksydowanym srebrem i dodatkiem korala czerwonego lub pomarańczowego.

Turkus modyfikowany

Turkus jest kamieniem pożądanym, a jednocześnie nietanim. Jego złoża na świecie przy tym kurczą się. Z tych powodów ma wielu tańszych naśladowców. Należy być ostrożnym, bo nie zawsze łatwo jest rozpoznać prawdziwy turkus od jego imitacji, kamienia sztucznego czy barwionego.
Należy wiedzieć, że turkus poddaje się pewnym procesom aby uatrakcyjnić jego wygląd, np. stosuje się nasycanie barwnikami. Takie kamienie barwione (dobarwiane) możemy rozpoznać po tym, jaki kolor ma kamień od środka. W tym celu możemy przyjrzeć się mikroszczelinom wokół nawiercenia albo zarysować posiadany egzemplarz szpilką. Jeśli zauważymy, że mocne zabarwienie ogranicza się jedynie do zewnętrznej warstwy kamienia, wówczas może to wskazywać na nasączenie sztuczną żywicą (w celu utwardzenia jego powierzchni i wypełnienia porów - turkus niemodyfikowany jest dość porowaty), ulepszanie barwy olejem, parafiną, barwnikami, lub solami miedzi

Turkus rekonstruowany

Drobne kamienie i sproszkowany turkus poddaje się również rekonstrukcji. Turkus rekonstruowany spaja się żywicą.

Kamienie "udające" turkus

Należy wiedzieć, że na rynku dostępna jest bardzo duża ilość kamieni podobnych do turkusu. Do takich należy głównie magnezyt i howlit. Drugi z wymienionych - howlit - występujący w naturze jako kamień w białym kolorze i posiadający drobne żyłki pozwala zabarwiać się na dowolne kolory, w tym często barwiony jest na kolory turkusowy, zielononiebieski oraz niebieski. Zdarza się niestety, że niektórzy sprzedawcy używają nazwy turkus dla określenia kamieni howlitu. Takie praktyki niestety wprowadzają w błąd.

Jak odróżnić prawdziwy turkus od imitacji?

Naturalny turkus jest drogi i będzie coraz droższy z uwagi na topniejące pokłady. Jest on kilkadziesiąt razy droższy od howlitu. Turkus ma wyższą twardość w skali Mohsa, więc howlit powinniśmy bez problemu zarysować. Turkus jest też cięższy od howlitu.
Najbardziej cenione złoża turkusów znajdują się w Iranie (eksploatacja znana już od 2 tysięcy lat). Poza tym jego złoża znajdują się w Egipcie (półwysep Synaj) oraz Tybecie. Turkus tybetański charakteryzuje się zielononiebieską barwą i żyłkowatością. Z Chile pochodzi turkus o barwie jaskrawoniebieskiej. Złoża turkusu występują także w USA (w stanach Wirginia, Nowy Meksyk, Kolorado, Arizona oraz Kalifornia).
Znaki zodiaku przyporządkowane kamieniom turkusu: Waga, Strzelec, Ryba, Byk
Więcej o kamieniu turkus naturalny przeczytasz na blogu. Dowiesz się także, jak odróżnić howlit turkusowy od naturalnego turkusu.